Những lưu ý quan trọng khi mở doanh nghiệp có vốn nước ngoài đầu tư tại Việt Nam

16 Tháng tư, 2025 26 Views

Biên tập viên nội dung

Bich Phuong

Biên tập nội dung, phát triển thương hiệu

Mục lục

Hiện nay, việc thực hiện mở doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam đòi hỏi nhà đầu tư phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý, quy định ngành nghề và cơ cấu doanh nghiệp. Bởi lẽ, Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài nhờ môi trường chính trị ổn định, dân số trẻ, chi phí lao động cạnh tranh và các hiệp định thương mại tự do (FTA) toàn diện. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp FDI gặp khó khăn do đánh giá chưa đầy đủ các rào cản pháp lý ngay từ đầu.

Bài viết này phân tích chi tiết các yếu tố pháp lý trọng yếu, rủi ro tiềm ẩn và đưa ra lời khuyên thực tiễn để giúp nhà đầu tư quốc tế tiếp cận thị trường Việt Nam một cách hiệu quả và an toàn về mặt pháp lý.

Xác định đúng tư cách nhà đầu tư nước ngoài và cấu trúc sở hữu

Theo Luật Đầu tư 2020, nhà đầu tư nước ngoài là cá nhân mang quốc tịch nước ngoài hoặc tổ chức được thành lập theo pháp luật nước ngoài. Việc xác định đúng tư cách đầu tư không chỉ ảnh hưởng đến quy trình xin giấy phép mà còn quyết định cơ chế pháp lý áp dụng cho doanh nghiệp.

Chỉ cần nhà đầu tư nước ngoài sở hữu từ 1% vốn trở lên trong doanh nghiệp Việt Nam, thì doanh nghiệp đó sẽ bị xem xét dưới góc độ là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và có thể phải thực hiện các thủ tục đầu tư riêng biệt như xin giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC). Trong trường hợp tỷ lệ góp vốn vượt 51%, doanh nghiệp sẽ chịu sự điều chỉnh chặt chẽ hơn, tương đương như một doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài.

Việc “đứng tên hộ” bởi người Việt để lách luật là thực tế vẫn đang xảy ra. Tuy nhiên, điều này tiềm ẩn rủi ro pháp lý nghiêm trọng như không được công nhận quyền sở hữu hợp pháp, không thể chuyển lợi nhuận ra nước ngoài hoặc mất toàn bộ quyền kiểm soát nếu xảy ra tranh chấp.

Lựa chọn ngành nghề đầu tư đúng quy định và có điều kiện

Không phải tất cả ngành nghề tại Việt Nam đều mở cửa cho nhà đầu tư nước ngoài. Pháp luật hiện hành chia thành ba nhóm: ngành nghề cấm đầu tư, ngành nghề đầu tư có điều kiện và ngành nghề được tự do đầu tư.

Các ngành bị cấm đầu tư bao gồm những hoạt động gây nguy hại đến quốc phòng, an ninh, đạo đức xã hội như: kinh doanh ma túy, pháo nổ, mại dâm, phá thai trái phép… Trong khi đó, các lĩnh vực như thương mại điện tử, logistics, giáo dục, quảng cáo, phân phối bán lẻ, bất động sản… là các ngành nghề có điều kiện.

Nhà đầu tư cần đối chiếu cam kết quốc tế của Việt Nam trong WTO và các hiệp định FTA để xác định xem ngành nghề dự kiến có giới hạn nào về tỷ lệ vốn, hình thức đầu tư hoặc yêu cầu kinh nghiệm, năng lực kỹ thuật hay không. Việc không nắm rõ điều kiện đầu tư có thể dẫn đến hồ sơ bị từ chối hoặc sau khi thành lập doanh nghiệp vẫn không thể hoạt động do thiếu giấy phép con.

Chọn hình thức đầu tư phù hợp với chiến lược và quy mô

Nhà đầu tư có thể lựa chọn một trong các hình thức sau:

Thành lập tổ chức kinh tế mới 100% vốn nước ngoài;
Góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp Việt Nam đã thành lập;
Hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC);
Thành lập liên doanh với đối tác trong nước.

Mỗi hình thức có quy trình pháp lý, điều kiện và mức độ kiểm soát khác nhau. Ví dụ, mua lại cổ phần trong doanh nghiệp hiện hữu có thể giúp tiết kiệm thời gian và tận dụng hạ tầng sẵn có, nhưng cũng dễ vướng tranh chấp quyền điều hành nếu không thỏa thuận chặt chẽ. Hình thức thành lập công ty mới 100% vốn nước ngoài thường phù hợp với nhà đầu tư muốn kiểm soát toàn bộ hoạt động và có định hướng dài hạn.

Quy trình pháp lý và thời gian thực hiện thủ tục đầu tư

Thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài bao gồm hai bước pháp lý chính:

Xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC):
Cơ quan tiếp nhận là Sở Kế hoạch và Đầu tư (hoặc Ban Quản lý Khu công nghiệp nếu đầu tư trong khu công nghiệp). Thời gian giải quyết khoảng 15-20 ngày làm việc. Hồ sơ cần chứng minh rõ năng lực tài chính, địa điểm đầu tư hợp lệ và phù hợp với quy hoạch ngành nghề.

Xin Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ERC):
Sau khi có IRC, nhà đầu tư nộp hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp. Thời gian khoảng 5-7 ngày làm việc. Sau đó, doanh nghiệp tiến hành khắc dấu, mở tài khoản ngân hàng và thực hiện thủ tục thuế ban đầu.

Việc chuẩn bị hồ sơ không đúng quy định, thiếu tài liệu hợp pháp hóa lãnh sự hoặc sai lệch giữa ngành nghề đăng ký và nội dung cam kết WTO thường khiến thời gian kéo dài đáng kể.

Quy định pháp luật về thủ tục góp vốn đầu tư

Nhà đầu tư nước ngoài phải mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp (Direct Investment Capital Account – DICA) tại một ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Mọi khoản góp vốn, rút vốn, chuyển lợi nhuận, trả lãi đều phải thực hiện thông qua tài khoản này.

Thời hạn góp vốn phải được tuân thủ nghiêm ngặt như cam kết trong IRC. Nếu sau 90 ngày không góp đủ vốn điều lệ, cơ quan quản lý có quyền xử phạt và yêu cầu điều chỉnh giấy phép đầu tư. Đặc biệt, nếu không chứng minh được việc góp vốn hợp pháp, nhà đầu tư có thể bị mất quyền chuyển lợi nhuận về nước.

Ngoài ra, doanh nghiệp FDI cũng phải tuân thủ nghĩa vụ báo cáo hoạt động đầu tư định kỳ và quản lý các giao dịch có yếu tố liên kết nhằm phòng tránh rủi ro chuyển giá.

Giấy phép con và điều kiện sau thành lập doanh nghiệp FDI

Một số lĩnh vực yêu cầu doanh nghiệp phải có giấy phép kinh doanh có điều kiện hoặc giấy phép con như:

Giấy phép lập sàn thương mại điện tử (nếu kinh doanh TMĐT);
Giấy phép cung cấp dịch vụ logistics;
Giấy phép hoạt động giáo dục – đào tạo;
Giấy phép phân phối bán lẻ cho nhà đầu tư ngoài WTO;
Chứng chỉ hành nghề, chứng chỉ điều hành (trong các ngành như kế toán, tư vấn luật…).

Việc chưa xin đủ giấy phép con mà đã hoạt động có thể khiến doanh nghiệp bị đình chỉ kinh doanh hoặc bị xử phạt hành chính nặng.

Rủi ro pháp lý thường gặp

Rủi ro pháp lý	Nguyên nhân thường gặp	Hệ quả tiềm ẩn
Không xin giấy phép đầu tư	Đầu tư thông qua cá nhân Việt Nam đứng tên hộ	Không được công nhận sở hữu, mất khả năng điều hành
Ngành nghề kinh doanh bị cấm/hạn chế	Không đối chiếu cam kết WTO/FTA	Từ chối cấp phép, bị thu hồi giấy phép
Góp vốn sai quy định	Không chuyển tiền qua tài khoản đầu tư	Không thể chuyển lợi nhuận
Không có giấy phép con	Thiếu hiểu biết về điều kiện ngành nghề	Bị xử phạt, đình chỉ hoạt động

Dịch vụ tư vấn đầu tư nước ngoài (FDI) tại BKC Law

Với đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý chuyên sâu trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài, BKC Law tự hào là đối tác tin cậy đồng hành cùng nhà đầu tư trong suốt hành trình phát triển tại Việt Nam.

BKC Law cung cấp dịch vụ trọn gói:

Tư vấn lựa chọn ngành nghề, hình thức đầu tư phù hợp với cam kết quốc tế và pháp luật Việt Nam;
Soạn thảo hồ sơ đầu tư, điều lệ công ty, hợp đồng liên doanh, thỏa thuận cổ đông;
Đại diện khách hàng thực hiện thủ tục xin IRC, ERC, giấy phép con;
Hỗ trợ mở tài khoản vốn đầu tư, chuyển tiền, góp vốn hợp pháp;

Để được tư vấn pháp luật miễn phí tại BKC Law, bạn có thể liên hệ với Luật sư của chúng tôi theo các thông tin sau:

Điện thoại: 0901 3333 41

Email:info@bkclaw.vn

VP Quận 1: Tầng 9 Tòa nhà Diamond Plaza, 34 Lê Duẩn, Quận 1, Tp. Hồ Chí Minh

VP Bình Tân: 41 Tên Lửa, quận Bình Tân, Tp. Hồ Chí Minh

Bài viết liên quan:

Điều kiện và thủ tục chuyển nhượng cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài

Dịch vụ tư vấn pháp luật đầu tư trọn gói cho nhà đầu tư nước ngoài

Quy trình và thủ tục thành lập công ty nước ngoài tại VN năm 2025

Facebook Comments Box

Không có tag nào

Khuyến Cáo:

Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp các thông tin chung và không nhằm cung cấp bất kỳ ý kiến tư vấn pháp lý cho bất kỳ trường hợp cụ thể nào. Các quy định pháp luật được trích dẫn trong nội dung bài viết có hiệu lực vào thời điểm đăng tải bài viết nhưng có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đọc. Luật BKC khuyến nghị bạn luôn tham khảo ý kiến của chuyên gia/luật sư trước khi áp dụng.